-   Em chào chị! Cảm giác của chị như thế nào khi nhận được đề nghị phỏng vấn?

Mình rất vui, cảm giác rất vinh dự vì được các thày cô và các bạn sinh viên của Viện nhớ đến và mời trao đổi về những kinh nghiệm công việc cũng như về kỷ niệm của mình với trường cũ.

-   Chị có thể chia sẻ một chút về công việc hiện tại của mình được không? Điều gì đã đưa chị đến với công việc này? Việc là sinh viên ngành Toán Tin đã đem lại cho chị những điều gì trong công việc sau này?

Hiện tại mình là Senior Security Engineer, tạm dịch là Chuyên viên về An toàn mạng/hệ thống của công ty SoftAtHome, ở ngoại ô Paris- CH Pháp. Công ty SoftAtHome là một chi nhánh của Tập đoàn Viễn thông Orange. Công ty mình chuyên cung cấp middleware cho các gateway và bộ giải mã Tivi của những hãng viễn thông lớn nhất ở Châu Âu và Trung cận Đông như Orange, Swisscom, TDC, Telenor, Etisalat,… Trong Security team của mình có 2 người. Mình đảm nhận toàn bộ về An toàn mạng/hệ thống cho middleware của gateway, còn bạn đồng nghiệp thì chịu trách nhiệm về Security của các bộ giải mã TV. Nhiệm vụ chính của mình là kiểm tra (audit) các phiên bản middleware trước khi được cài đặt cho người sử dụng để đảm bảo tối thiểu các lỗ hổng về hệ thống. Ngoài ra mình còn tham gia đề xuất các giải pháp liên quan đến Security cho các sản phẩm và các chương trình mang tính chất nghiên cứu của công ty có liên quan đến Security.

Mình rất thích ngành mật mã và an toàn máy tính từ khi còn học ở ĐHBK, có lẽ một phần do ảnh hưởng từ sự yêu thích của bố mình là thầy Phan Trung Huy với ngành học này. Sau đó khi sang Pháp mình đã theo học Master chuyên về Bảo Mật, Mã hóa và An toàn mạng. Một số kiến thức mà mình đã học được từ hồi ở Viện đến nay rất hữu ích cho quá trình học nâng cao ở Master và Tiến sỹ như Lý thuyết Số, lý thuyết Galois, độ phức tạp thuật toán, và Xác suất. Nó là một hành trang không thể thiếu để bạn có thể hiểu về bản chất các thuật toán trong Mật mã. Muốn giỏi về An toàn hệ thống thì nên hiểu rõ về những thuật toán Mật mã được coi là phổ cập và an toàn nhất.

-   Đánh giá của chị về cơ hội và tiềm năng của ngành An toàn và bảo mật dữ liệu hiện nay? Theo chị khi cạnh tranh với sinh viên CNTT, sinh viên Toán Tin có những lợi thế và bất lợi gì?

Ngành An toàn và bảo mật dữ liệu là một ngành khá trẻ nhưng lại bùng nổ về nhu cầu trong vài năm gần đây cùng với sự phát triển của Internet, của công nghệ thông tin và của Internet of Things (IoT). Trong những năm gần đây, số lượng các vụ tấn công mạng khá dồn dập. Có thể thấy hàng tuần, thông tin về việc một số giao thức mạng, một số giao thức Security bị phát hiện lỗ hổng, hoặc lỗi trong cách lập trình một số ứng dụng tạo ra lỗ hổng cho tin tặc tấn công, hoặc thông tin về server của một số trang web bị đánh sập,… Trong mô hình IoT, các « đối tượng » kết nối với internet có thể là các sensor, các camera,… mà các nhà cung cấp thường bán ra với giá rất cạnh tranh và đầu tư ít về mặt An toàn hệ thống. Hơn nữa, người sử dụng chưa ý thức được về An toàn mạng để tự bảo vệ mình, ví dụ như thay đổi mật khẩu mặc định thành mật khẩu an toàn. Chính vì vậy internet và IoT trở thành một mảnh đất rất mầu mỡ và nhiều tiềm năng cho tin tặc khai thác. Mục đích của các kỹ sư trong ngành an toàn và bảo mật hệ thống không chỉ phát hiện và vá các lỗ hổng hệ thống mà còn xây dựng các giao thức, các hệ thống an toàn để trao đổi và lưu trữ dữ liệu trong rất nhiều lĩnh vực như viễn thông, ngân hàng, thương mại, y tế, vận tải, hàng không, an ninh, quốc phòng, v.v... Công nghệ thông tin đang phát triển với tốc độ rất nhanh, robot và các chương trình máy tính đang thay thế con người trong nhiều lĩnh vực, có thể kể đến như ô tô tự động, máy bay không người lái,… Mỗi chương trình máy tính viết ra đều cần có chuyên viên An toàn đề xuất các giải pháp và kiểm định về tính an toàn. Như vậy mỗi công ty, mỗi nhà sản xuất, mỗi nhà cung cấp dịch vụ, mỗi chính phủ đều cần đến những chuyên viên về An toàn và Bảo mật dữ liệu. Vì vậy theo mình đây là một ngành có rất nhiều tiềm năng về số lượng công việc cũng như tính hấp dẫn của công việc.         

Sinh viên Toán Tin có thể khai thác lợi thế của mình vì sở hữu một nền tảng Toán vững chắc để tìm những công việc có yêu cầu kiến thức về Mật mã như các giao thức card visa trong ngành ngân hàng, hay các công việc về Mật mã trong an ninh quốc phòng,…. Sinh viên Toán Tin có thể có bất lợi so với sinh viên Tin học/CNTT vì được học ít hơn về các môn trong công nghệ thông tin (CNTT) nên khi đi làm về CNTT sẽ phải tự học thêm những kiến thức còn thiếu.

-   Việc là nữ có khiến chị gặp khó khăn hơn trong công việc không? Chị có chia sẻ gì với những bạn sinh viên nữ học Toán Tin nói riêng và kỹ thuật nói chung?

Việc là nữ không hề gây ra khó khăn cho mình trong công việc. Có lẽ một phần mình đã quen với điều này từ khi đi học, đặc biệt trong ngành hẹp của công ty mình là ngành cung cấp chương trình nhúng cho gateway thì càng ít nữ. Nhưng môi trường làm việc của Pháp khá công bằng giữa nam và nữ, chống kỳ thị giới tính nên mình không thấy có trở ngại gì. Với các bạn sinh viên nữ học kỹ thuật, mình có một lời khuyên nhỏ rằng sự tự tin và chuyên môn của bản thân là hai yếu tố căn bản để bạn thành công. Ngoài ra « nữ tính » trong môi trường làm việc nhiều nam giới chính là một lợi thế!

-   Là một người đi trước, chị có lời khuyên gì với những sinh viên Toán Tin bây giờ không? Cụ thể là đối với bạn muốn theo học mật mã?

Mình có một vài lời khuyên nhỏ với các bạn : ngành Toán Tin ứng dụng rất rộng, bạn nên định hướng càng sớm càng tốt ngành hẹp mà bạn yêu thích và muốn theo đuổi nghề nghiệp. Ngoài ra bạn cũng nên tìm hiểu nhu cầu của thị trường việc làm của ngành đó để không bị thất nghiệp lâu dài khi ra trường. Từ định hướng nghề nghiệp này, bạn sẽ tìm hiểu những môn học cần thiết cho công việc của mình sau này và hãy học thật tốt những môn học đó. Sẽ có những môn mà nhà trường không dạy thì bạn nên tự tìm tài liệu để bổ sung kiến thức và rèn luyện cho mình khả năng tự học. Ngoài ra sinh viên Toán Tin nên tự rèn luyện thêm về mặt lập trình và giỏi tiếng Anh để đây không là một điểm yếu khi bạn ra công ty làm việc.

Với các bạn muốn theo đuổi ngành Anh toàn và Bảo mật dữ liệu, mình khuyên các bạn nên học giỏi các môn như Lý thuyết số và lý thuyết Galois để có kiến thức cơ bản về Mật mã, tự học thêm các chuẩn RFC về mạng máy tính và hệ thống máy tính (Linux/Unix, Windows) để có một kiến thức rộng về CNTT và mạng máy tính và lập trình giỏi ngôn ngữ script như Python để viết các chương trình hack và hiểu về nó.

Chúc các bạn thành công !

-   Khi nhắc tới Viện Toán UD&TH, hình ảnh đầu tiên trong đầu chị là gì? Hãy chia sẻ cho chúng em nghe một chút về thời sinh viên của chị được không ạ?

Đã 15 năm kể từ ngày ra trường, bây giờ nhắc tới Viện Toán UD&TH là mình lại nhớ đến những giảng đường, những hành lang lúc nghỉ giữa giờ với các bạn và những gương mặt của các thầy cô giáo cũ. Thời sinh viên của mình ngày đó khá bình yên và chỉ có học với học! Có lẽ vì có rất nhiều môn học mà các môn đều không phải dễ nên mình nhớ hồi đó mình chỉ cắm đầu vào học trên giảng đường, rồi về nhà cũng học như con mọt sách J Hồi đó mỗi năm cũng có các hoạt động như liên hoan văn nghệ, tham quan dã ngoại,… nhưng chắc không nhiều phong trào và không có mạng xã hội để kết nối các bạn sinh viên trong khóa như bây giờ đâu!

-   Chị có lời nào gửi tới các thầy cô và các bạn sinh viên bây giờ không?

Mình muốn gửi lời chào đến toàn thể các thầy cô giáo yêu quý của Viện Toán ứng dụng và Tin học - trường ĐH Bách Khoa Hà Nội. Mình chúc các thày cô luôn mạnh khỏe và công tác tốt. Mình cũng chúc các bạn sinh viên của Viện học tập tốt, hoàn thành tốt các kỳ thi và tìm được một nghề mà mình yêu thích!

-   Vâng, cảm ơn chị vì những chia sẻ rất bổ ích. Chúc chị sức khoẻ và thành công trong công việc!